COVID-19, a usprawiedliwienie nieobecności w sądzie z powodu choroby

Rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2 (COVID-19) ma istotny wpływ na funkcjonowanie sądów. Przeciwdziałając negatywnym skutkom, ustawodawca uprościł usprawiedliwienie nieobecności w sądzie z powodu choroby. Sądy nie zawsze jednak o tym informują.

W postępowaniu karnym i w postępowaniu cywilnym zasadą jest, że usprawiedliwienie nieobecności z powodu choroby wymaga przedstawienia zaświadczenia potwierdzającego niemożność stawienia się na wezwanie lub zawiadomienie, wystawionego przez lekarza sądowego. Stanowią o tym odpowiednio art. 117 § 2a k.p.k. i art. 214¹ § 1 k.p.c.

Zagrożenia stanu epidemii wymusiły wprowadzenie odstępstwa od tej zasady na czas jego trwania.

Odstępstwo od zasady

W ustawie z dnia 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 (Dz.U.2020.695 ze zm.) uproszczono zasady usprawiedliwiania nieobecności w sądzie z powodu choroby:

Art. 91 ustawy z dnia 16.04.2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2
W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 usprawiedliwienie niestawiennictwa przed sądem z powodu choroby nie wymaga przedstawienia zaświadczenia lekarza sądowego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 15 czerwca 2007 r. o lekarzu sądowym (Dz.U. poz. 849, z 2008 r. poz. 293 oraz z 2011 r. poz. 622).

Stan epidemii w Polsce

Od dnia 20.03.2020 r. do odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej obowiązuje stan epidemii w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2 (§ 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii, Dz.U.2020.491 ze zm.).

Uprawnienie warte zapamiętania

Powyższe uprawnienie warto zapamiętać, ponieważ sądy nie zawsze o nim informują. Wynika to z praktyki posługiwania się przez sądy wzorami wezwań lub zawiadomień, których pouczenia nie uwzględniają przepisów specjalnych, wprowadzonych w związku z stanem epidemii i modyfikujących zasady.

Jak usprawiedliwić swoją nieobecność w sądzie w czasie COVID-19?

Aby usprawiedliwić swoją nieobecność w sądzie w okresie trwającego stanu epidemii, należy zwrócić się do sądu i przywołać okoliczność ją uzasadniającą, tj. chorobę. Z usprawiedliwieniem można przedłożyć zaświadczenie lekarskie wystawione przez lekarza niebędącego lekarzem sądowym w rozumieniu przepisów przywołanej wyżej ustawy.

Aby uniknąć prowadzenia postępowania pod swoją nieobecność, usprawiedliwienie należy wnieść do sądu z odpowiednim wyprzedzeniem oraz z wnioskiem o nieprzeprowadzanie czynności procesowych bez swojej obecności.