Sprzeciw od wyroku nakazowego. Wzór sprzeciwu

Po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu sprawa karna może nie zostać rozpoznana na rozprawie. W określonych przypadkach sąd może wydać wyrok nakazowy. Od wyroku nakazowego oskarżony lub pokrzywdzony – działający jako oskarżyciel posiłkowy – mogą wnieść sprzeciw.

Kiedy sąd może wydać wyrok nakazowy?

Wyrok nakazowy w sprawie karnej może być wydany, gdy:

• w sprawie prowadzone było dochodzenie,
• nie ma potrzeby przeprowadzania rozprawy,
• możliwe jest orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny.

Wyrok nakazowy w sprawie, w której prowadzone było dochodzenie

Postępowanie nakazowe, w którym sąd wydaje wyrok nakazowy, jest ograniczone do spraw, w których prowadzono dochodzenie.

Dochodzenie to – obok śledztwa – jedna z form prowadzenia postępowania przygotowawczego.

Jeżeli zarzutów w postępowaniu nie przedstawiał prokurator (a np. policjant), to postępowanie przygotowawcze było prowadzone w formie dochodzenia i w sprawie może zostać wydany wyrok nakazowy (przy spełnieniu pozostałych warunków).

Wyrok nakazowy, gdy nie ma potrzeby przeprowadzenia rozprawy

Sąd wyda wyrok nakazowy jedynie wówczas, gdy przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.

Wyrok nakazowy może zostać wydany w sprawach najbardziej oczywistych, przy jednoznacznym i niebudzącym wątpliwości materiale dowodowym.

Art. 500 k.p.k.
§ 3. Sąd może wydać wyrok nakazowy, jeżeli na podstawie zebranych dowodów okoliczności czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości.

W przypadkach, w którym wątpliwości istnieją, konieczne jest przeprowadzenie rozprawy, a tym samym niedopuszczalne jest wydanie wyroku nakazowego.

Wyrok nakazowy, gdy możliwe jest orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny

Kodeks postępowania karnego stanowi, że wyrok nakazowy może być wydany w wypadkach pozwalających na orzeczenie kary ograniczenia wolności lub grzywny.

Wyrażenie to rozumie się szeroko. Możliwość wydania wyroku nakazowego nie ogranicza się jedynie do przypadków, w których zarzucone oskarżonemu przestępstwo zagrożone jest wyłącznie karą grzywny i karą ograniczenia wolności. W praktyce chodzi o wszystkie przypadki, w których ustawa karna stwarza możliwość orzeczenia kary o charakterze wolnościowym.

Art. 502 k.p.k.
§ 1. Wyrokiem nakazowym można orzec karę ograniczenia wolności lub grzywnę w wysokości do 200 stawek dziennych albo do 200 000 złotych.
§ 2. Obok kary określonej w § 1 można, w wypadkach przewidzianych w ustawie, orzec środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny.
§ 3. Sąd może poprzestać na orzeczeniu środka karnego, przepadku lub środka kompensacyjnego, jeżeli zachodzą warunki orzeczenia tylko tego środka.

Wyrokiem nakazowym sąd nie może orzec kary pozbawienia wolności. Może natomiast orzec środek karny, np. zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych.

Kiedy wyrok nakazowy nie może zostać wydany?

Zgodnie z Kodeksem postępowania karnego, w dwóch przypadkach:

Art. 501 k.p.k.
Wydanie wyroku nakazowego jest niedopuszczalne: (…)
2) w sprawie z oskarżenia prywatnego;
3) jeżeli zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 79 § 1.

Art. 79 § 1 k.p.k. dotyczy przypadków, w których w postępowaniu karnym oskarżony musi mieć obrońcę (tzw. obrona obligatoryjna).

Wydanie i doręczenie wyroku nakazowego

Jeżeli w sprawie możliwe jest wydanie wyroku nakazowego, sąd wydaje wyrok nakazowy na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron.

Odpis wyroku nakazowego doręcza się oskarżycielowi, oskarżonemu i jego obrońcy oraz pokrzywdzonemu – jeśli występuje w sprawie. Oskarżonemu i jego obrońcy odpis wyroku nakazowego doręcza się wraz z odpisem aktu oskarżenia.

Zarówno podejrzany jak i pokrzywdzony zostaną przez sąd pouczeni o prawie, terminie i sposobie wniesienia sprzeciwu oraz skutkach jego niewniesienia.

Sprzeciw od wyroku nakazowego

Sprzeciw od wyroku nakazowego należy wnieść do sądu, który go wydał, w terminie zawitym 7 dni od doręczenia wyroku nakazowego. Uchybienie terminowi skutkować będzie odmową przyjęcia sprzeciwu przez prezesa sądu i uprawomocnieniem się wyroku nakazowego.

Sprzeciw powinien zawierać:

1. miejsce i datę jego sporządzenia,
2. oznaczenie sądu,
3. oznaczenie i adres wnoszącego sprzeciw, a także – jeśli jest to pierwsze pismo w sprawie – numer telefonu, telefaksu, adres poczty elektronicznej lub oświadczenie o ich nieposiadaniu,
4. sygnaturę sprawy,
5. treść sprzeciwu, zawierającą dokładne oznaczenie wyroku, od którego wnoszony jest sprzeciw,
6. podpis.

Sprzeciw wnoszony przez pokrzywdzonego (oskarżyciela posiłkowego) powinien lub musi także zawierać oświadczenie, że będzie on działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Art. 505 k.p.k.
§ 2. (…) Pokrzywdzonego należy ponadto pouczyć, że warunkiem wniesienia sprzeciwu jest złożenie w terminie, o którym mowa w art. 506 § 1 [termin do wniesienia sprzeciwu], nie później niż jednocześnie ze sprzeciwem oświadczenia, że będzie on działał w charakterze oskarżyciela posiłkowego.

Sprzeciw od wyroku nakazowego nie wymaga podniesienia zarzutów i uzasadnienia.

Wzór sprzeciwu od wyroku nakazowego

Wniesienie sprzeciwu służy podjęciu obrony w postępowaniu karnym przed sądem. Do jej podjęcia powinny zatem istnieć uzasadnione podstawy. Wniesienie sprzeciwu nie zawsze jest korzystne. Kwestię wniesienia sprzeciwu warto skonsultować z adwokatem.

Przeczytaj wpis na Blogu Adwokata poświęcony tej kwestii: Kiedy wnieść sprzeciw od wyroku nakazowego?

Skutki wniesienia sprzeciwu od wyroku nakazowego

W razie skutecznego wniesienia sprzeciwu wyrok nakazowy traci moc, a sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych.

Sprzeciw od wyroku nakazowego może być cofnięty do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej. Cofnięcie sprzeciwu powoduje, że wyrok nakazowy staje się prawomocny.