Blokada alkoholowa. Sposób na odzyskanie prawa jazdy

Dla kierowców wykonywanie orzeczonego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów bywa szczególnie dolegliwe. Ustawodawca przewidział możliwość wcześniejszego odzyskania prawa jazdy. Stawia jednak jeden warunek – wyposażenie pojazdu w blokadę alkoholową.

Utrata prawa jazdy i jego wcześniejsze odzyskanie dzięki blokadzie alkoholowej

Popełnienie wykroczenia lub przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji może powodować – a niekiedy zawsze powoduje – utratę prawa jazdy. Najczęściej dochodzi do tego w sytuacji ujawnienia prowadzenia pojazdu po alkoholu lub narkotykach lub poważnego zdarzenia drogowego – wypadku lub katastrofy.

Nie wszystkim sprawcom udaje się uniknąć orzeczenia obligatoryjnego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

Taką możliwość dają dwie instytucje: nadzwyczajne złagodzenie odpowiedzialności w sprawach o wykroczenia oraz warunkowe umorzenie postępowania karnego w sprawach o przestępstwa.

Dowiedz się więcej o nadzwyczajnym złagodzeniu odpowiedzialności w sprawie za wykroczenie lub warunkowym umorzeniu postępowania karnego.

Orzekane przez sądy okresy zakazu prowadzenia pojazdów są relatywnie długie – w szczególności z perspektywy sprawcy, wobec którego zakaz jest wykonywany. Prawo przewiduje możliwość, która faktycznie pozwala skrócić okres pozbawienia uprawnienia do kierowania pojazdami. Chodzi o tzw. blokadę alkoholową.

Blokada alkoholowa w Kodeksie karnym wykonawczym

Instytucję blokady alkoholowej reguluje art. 182a Kodeksu karnego wykonawczego (dalej k.k.w.).

Art. 182a k.k.w.
§ 1. Jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów był wykonywany przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru, a w przypadku zakazu prowadzenia pojazdów orzeczonego na podstawie art. 42 § 3 lub 4 Kodeksu karnego przez okres co najmniej 10 lat, sąd może orzec o dalszym wykonywaniu tego środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową, o której mowa w art. 2 pkt 84 ustawy z 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r. poz 1137, z późn. zm.), jeżeli postawa, właściwości i warunki osobiste sprawcy oraz zachowanie w okresie wykonywania środka karnego uzasadniają przekonanie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Przepis art. 182 § 1 stosuje się odpowiednio.

Definiując blokadę alkoholową, ustawodawca odsyła do ustawy Prawo o ruchu drogowym (dalej u.p.r.d.).

Art. 2 u.p.r.d.
pkt 84) blokada alkoholowa [to] urządzenie techniczne uniemożliwiające uruchomienie silnika pojazdu silnikowego i pojazdu szynowego, w przypadku gdy zawartość alkoholu w wydychanym przez kierującego powietrzu wynosi co najmniej 0,1 mg alkoholu w 1 dm³.

Blokada alkoholowa to zmiana sposobu wykonywania środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów

Blokada alkoholowa jest sposobem wykonywania środka karnego zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych. Na skutek decyzji sądu przybiera on postać zakazu prowadzenia pojazdów niewyposażonych w blokadę alkoholową.

Oznacza to, że orzeczony środek karny zakazu prowadzenia pojazdów jest nadal wykonywany – tyle że w innej formie. W dalszym okresie wykonywania tego środka dopuszczalne jest prowadzenie pojazdów wyposażonych w blokadę alkoholową.

Przesłanki zastosowania blokady alkoholowej

Przepis art. 182a § 1 k.k.w. określa kilka okoliczności (przesłanek), które muszą być spełnione, aby sąd był uprawniony do zastosowania tego środka.

Okres wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów

Przepis stanowi, że warunkiem koniecznym dla rozważenia możliwości zastosowania tej instytucji jest wykonywanie środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych przez okres co najmniej połowy orzeczonego wymiaru.

Zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych orzekany jest w miesiącach lub latach. Zmiana wykonywania środka karnego będzie mogła nastąpić po upływie odpowiednio połowy orzeczonych miesięcy lub lat.

Jeżeli zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych jest orzeczony w wymiarze 3 lat, orzeczenie zakazu z zastosowaniem blokady alkoholowej możliwe będzie po upływie 1 roku i 6 miesięcy. Warto pamiętać, że rozpoznanie każdej sprawy przez sąd wymaga czasu. Dlatego z wnioskiem do sądu najlepiej wystąpić z odpowiednim wyprzedzeniem, aby w największym stopniu skorzystać z możliwości, którą daje art. 182a k.k.w.

Blokada alkoholowa dla wszystkich sprawców

Prawo karne przewiduje możliwość orzeczenia dożywotniego zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Dotyczy to m.in. także przestępstwa ponownej jazdy po alkoholu lub pod wpływem narkotyków.

Dożywotni zakaz ma co do zasady charakter bezterminowy. Ustawodawca przewidział jednak możliwość stosowania instytucji blokady alkoholowej także do sprawców, wobec których zakaz prowadzenia pojazdów został orzeczony dożywotnio, na podstawie art. 42 § 3 lub 4 Kodeksu karnego.

Warunkiem jej zastosowania jest wykonywanie orzeczonego dożywotnio zakazu prowadzenia pojazdów przez okres co najmniej 10 lat.

Zatrzymanie prawa jazdy a okres wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów

W kontekście okresu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów dla skazanego istotna jest okoliczność zatrzymania prawa jazdy w toku postępowania.

Do zatrzymania prawa jazdy kierowcy może dojść już w chwili ujawnienia popełnionego przez niego wykroczenia lub przestępstwa. To uprawnienie Policji wynika z art. 135 u.p.r.d.

Art. 135 u.p.r.d.
ust. 1 pkt 1 lit. a) Policjant zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu;
ust. 2 pkt 2. Policjant może zatrzymać prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów.

Takie zatrzymanie prawa jazdy w swej istocie odpowiada wykonywaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów. Dlatego okres zatrzymania prawa jazdy jest uwzględniany w w wyroku.

Art. 69 k.k.
§ 3. Na poczet orzeczonych środków karnych, o których mowa w art. 39 pkt 2-3 [m.in. zakaz prowadzenia pojazdów], zalicza się okres rzeczywistego stosowania odpowiadających im rodzajowo środków zapobiegawczych.
§ 4. Na poczet orzeczonego środka karnego, o którym mowa w art. 39 pkt 3 [zakaz prowadzenia pojazdów], zalicza się okres zatrzymania prawa jazdy lub innego odpowiedniego dokumentu.

W sytuacji, w której prawo jazdy nie zostało zatrzymane, okres wykonywania środka karnego rozpocznie się z chwilą wykonania nałożonego przez sąd obowiązku zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu.

Art. 43 k.k.
Orzekając zakaz określony w art. 42 [zakaz prowadzenia pojazdów], sąd nakłada obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdów; do chwili wykonania obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie.

Postawa, właściwości i warunki osobiste, zachowanie w okresie wykonywania środka karnego

Aby zastosować instytucję blokady alkoholowej w toku postępowania wykonawczego sąd musi ustalić pozytywną prognozę kryminologiczną i dojść do przekonania, że prowadzenie przez sprawcę pojazdu nie zagraża bezpieczeństwu w komunikacji. Uczyni to na podstawie postawy sprawcy, jego właściwości i warunków osobistych oraz zachowania w okresie wykonywania środka karnego.

Oceniając postawę sprawcy sąd będzie przyglądał się stosunkowi sprawcy do powszechnie uznawanych wartości i dóbr prawnych. Właściwości osobiste to cechy charakteru sprawcy: jego usposobienie, emocjonalność, moralność lub sumienie. Warunki osobiste dotyczą otoczenia sprawcy, rzeczywistości w której żyje. To przede wszystkim warunki środowiskowe, mieszkaniowe, rodzinne i pracy. Oceniając zachowanie w okresie wykonywania środka karnego sąd będzie brał pod uwagę m.in. przestrzeganie porządku prawnego czy używanie alkoholu itp.

Blokada alkoholowa na wniosek

Skorzystanie przez sąd z instytucji blokady alkoholowej będzie wymagało złożenia przez ukaranego za wykroczenie lub skazanego za przestępstwo wniosku o orzeczenie o dalszym wykonywaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych niewyposażonych w blokadę alkoholową.

Sądem właściwym do złożenia wniosku jest sąd, który wykonuje wyrok zawierający rozstrzygnięcie dotyczące środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.

Praktyka kancelarii pokazuje, że wcześniejsze odzyskanie prawa jazdy dla wielu Klientów jest niezwykle istotne z przyczyn osobistych i zawodowych. Aby wniosek został rozpatrzony przez sąd pozytywnie, nie tylko musi spełniać wszystkie wymogi formalne, ale i uwzględniać wszystkie okoliczności, które za jego pozytywnym rozpatrzeniem przemawiają.

Uchylenie przez sąd blokady alkoholowej

Starając się o blokadę alkoholową, należy pamiętać, że pomimo orzeczenia tej instytucji jej wykonywanie może zostać uchylone.

Art. 182a k.k.
§ 3. Jeżeli skazany rażąco naruszył porządek prawny w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego, w szczególności popełnił przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, sąd może orzec o uchyleniu sposobu wykonywania zakazu prowadzenia pojazdów w postaci, o której mowa w § 1 [blokada alkoholowa].

Użyte sformułowanie “rażący” prowadzi do dwóch wniosków. Po pierwsze, nie każde naruszenie porządku prawnego w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego będzie uprawniać do uchylenia blokady alkoholowej. Po drugie, to naruszenie musi być rażące w stopniu uzasadniającym uchylenie blokady alkoholowej.

Za rażące naruszenie porządku prawnego w zakresie dotyczącym bezpieczeństwa ruchu drogowego może zostać uznane prowadzenie pojazdu niewyposażonego w blokadę alkoholową, czyli sprzeniewierzenie się zakazowi w jego nowo orzeczonej formie. Takie zachowanie będzie skutkować ponowną utratą prawa jazdy.

Art. 135 u.p.r.d.
ust. 1 pkt 1 lit. i) Policjant zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie stwierdzenia (…) prowadzenia pojazdu niewyposażonego w blokadę alkoholową (…).

Niezależnie od powyższego, uchylenie blokady alkoholowej jest możliwe, a nie konieczne. Oznacza to, że pomimo spełnienia przesłanek, zależy ono od uznania sądu.

Praktyczne informacje dotyczące blokady alkoholowej

Wyposażenie pojazdu w blokadę alkoholową wymaga dopełnienia obowiązków, o których mowa w ustawie Prawo o ruchu drogowym.

Pojazd może być wyposażony w blokadę alkoholową, zamontowaną przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela. Urządzenie podlega kalibracji co 12 miesięcy. Pierwsza kalibracja jest dokonywana w momencie montażu urządzenia. W związku z jej przeprowadzeniem zostaje wystawiony dokument potwierdzający kalibrację blokady alkoholowej.

Pojazd wyposażony w blokadę alkoholową podlega niezależnemu badaniu technicznemu. Jest ono przeprowadzane po przedstawieniu dokumentu potwierdzającego kalibrację blokady alkoholowej.

Kierujący pojazdem ma obowiązek mieć przy sobie i okazać na żądanie uprawnionego organu (np. funkcjonariusza Policji) zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym z wynikiem pozytywnym w zakresie wyposażenia pojazdu w blokadę alkoholową oraz dokument potwierdzający kalibrację blokady alkoholowej, wystawiony przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela.